سرامیک سابقه‌ای طولانی و غنی دارد که به هزاران سال قبل باز می‌گردد. اولین انسان‌هایی که سرامیک ساختند، احتمالاً در حدود 27000 سال قبل از میلاد در اوراسیا زندگی می‌کردند. آنها از خاک رس پخته شده برای ساخت ظروف و مجسمه استفاده می‌کردند.
در طول تاریخ، سرامیک در بسیاری از فرهنگ های مختلف در سراسر جهان توسعه یافته است.
در مصر باستان، از سرامیک برای ساخت ظروف، کاشی و مجسمه استفاده می‌شد.
در بین النهرین، از سرامیک برای ساخت آجر و لوله‌های فاضلاب استفاده می‌شد.
در چین، سرامیک برای ساخت ظروف نفیس و مجسمه‌های سفالی استفاده می‌شد.
اولین شاهد از آجرهای لعابدار، کشف آجرهای لعابدار در معبد عیلامی چغازنبیل است. که در قرن 13 قبل از میلاد آغاز شد. بلوک های برجسته قرمز رنگ از بین النهرین باستان، دروازه معروف ایشتار بابل (حدود 575 قبل از میلاد)، در برلین بازسازی شده است. در جاهای دیگر نیز قطعاتی وجود دارد که استفاده شده است. صنعتگران بین النهرینی برای کاخ های ایرانی مانند تخت جمشید وارد می شدند.
استفاده از آجر یا خشت خشک روشی متداول در ساخت و ساز در بین النهرین بود. جایی که گل های رودخانه به وفور در کنار رودخانه های دجله و فرات یافت می شود. در اینجا، کمیابی سنگ ممکن است.
انگیزه ای برای توسعه فناوری در ساخت آجر برای اهداف دیگر است. دیوارهای ساخته شده را تقویت کنید. آجرهای پخته شده از آجرهای آفتابی به عنوان روکش بیرونی ساختمان های بزرگ مانند معابد، کاخ ها، دیوارهای شهر و دروازه ها استفاده می شود. پخت آجر یک تکنیک پیشرفته سفالگری است. آجرهای پخته شده قطعات جامد خاکی هستند. که در فر با دمای 950 درجه تا 1150 درجه سانتیگراد گرم می شود. و آجرهای خوب پخته شده بادوام هستند. آنها مانند آجرهای خشک شده در قالب ساخته می شوند. اما برای آجرهایی با تزئینات معروف باید کارهای خاصی انجام داد.
در قرون وسطی، سرامیک در اروپا برای ساخت ظروف، کاشی و آجر استفاده می‌شد.
در دوران رنسانس، ایتالیا به مرکز تولید سرامیک تبدیل شد. در این دوره، صنعتگران ایتالیایی روش‌های جدیدی برای ساخت سرامیک، مانند لعاب‌کاری و نقاشی روی سرامیک، ابداع کردند.
در قرن هجدهم، سرامیک در سراسر اروپا محبوب شد. در این دوره، کارخانه‌های سرامیک سازی در بسیاری از کشورهای اروپایی تأسیس شدند.
در قرن نوزدهم، سرامیک به یک کالای صنعتی تبدیل شد. در این دوره، از سرامیک برای ساخت مصالح ساختمانی، مانند آجر، کاشی و لوله، استفاده می‌شد.
در قرن بیستم، سرامیک به یک ماده با کاربردهای بسیار متنوع تبدیل شد. از سرامیک در ساخت ظروف، کاشی، مصالح ساختمانی، وسایل الکترونیکی و تجهیزات پزشکی استفاده می‌شود.
امروزه، سرامیک یک ماده مهم در زندگی روزمره ما است. از سرامیک در ساخت بسیاری از چیزهایی که استفاده می‌کنیم، از ظروف و کاشی گرفته تا مصالح ساختمانی استفاده می‌شود.
مجسمه سازی یکی از هنرهای مهم و کهن بشر است که از آغاز سفالگری پایدار بوده است. ایرانیان به دلیل موقعیت جغرافیایی منحصر به فرد که دارند، نه تنها جزو اولین تولیدکنندگان وسایل سفالی بودند، بلکه ماهرترین سازندگان نیز به شمار می‌روند. در ایران سفالگری در چهار منطقه رواج داشته است:
1- ناحیه غربی رشته کوه های زاگرس در نزدیکی کرمانشاه
2- قسمت جنوبی دریای خزر
3- شمال غربی آذربایجان
4- جنوب شرق ایران
قدیمی ترین آثار سفالی که کاوشگر های ایرانی پیدا کرده اند آثار مکشوفه از گنج دره تپه در استان کرمانشاه است که قدمت آن به قرن هشتم قبل از میلاد می رسد. به همین ترتیب، مناطقی مانند قاری در جنوب مازندران نزدیک شهر و سطح دوم در منطقه زاغه در ناحیه قزوین، چشمه علی نزدیک تهران و تپه سیلک در کاشان نیز آثار سفالی یافت شد.
واژه سرامیک از کلمه یونانی “kramos” به معنی سفال یا خاک رس گرفته شده است و البته برای معرفی سرامیک باید گفت که هنر و علم ساختن وسایل سفالی که مواد اصلی آن خاک است. (این خاکها عبارتند از: کائولن و رس)
برای اینکه سرامیک براق و زیبا، ضد آب، مقاوم در برابر مواد شیمیایی شود، در صورت خنک شدن با یک لایه نازک لعاب پوشانده می شود. لعاب(رنگ معدنی) به صورت مایع روی جسم خشک اعمال می شود. لعاب ها در واقع مواد معدنی و سیلیسی هستند که یک لایه شیشه ای در قسمت بیرونی سرامیک تشکیل می دهند.
استفاده از سرامیک برای ساخت کف و نما یا مصالح ساختمانی مانند انواع آجر، سرامیک های تزئینی داخل و خارج خانه، کانال های فاضلابی، سفال های ضد اسیدی همه از سرامیک ساخته می شوند. استفاده از سرامیک در صنایع مختلف از جمله تهیه دستگاه های مقاومت حرارتی و الکتریکی، فیوزهای برقی، شمع های خودرو، ریخته گری، تهیه وسایل گرمایشی، وسایل فضایی، سنباده کاری، تراشکاری و ریخته گری بسیار دقیق، آجرهای نسوز، مواد عایق، دستگاه های تصفیه آب، پوسته موتور، گرافیت، بتن، سیمان، محصولات شیشه ای و هزاران کاربرد دیگر که اهمیت سرامیک را در زندگی ما افزایش می دهد.
پیشنهاد مطالعه : در صورت تمایل مقاله رنگ کردن کاشی و سرامیک و مقاله راهنمای خرید کاشی و سرامیک را مطالعه فرمایید.
سرامیک ها به دلیل تنوع در خواص و ویژگی هایشان، فواید و مزایای متعددی در کاربردهای مختلف دارند.
برخی از مهم ترین فواید استفاده از سرامیک عبارتند از:
سرامیک ها به دلیل ساختار بلوری خود، از استحکام و سختی بالایی برخور دارند.
این امر باعث می شود که آنها در برابر خراش، سایش، ضربه و فشار مقاوم باشند.
به همین دلیل، سرامیک ها عمر طولانی دارند و می توان از آنها در مکان های پرتردد و پرکاربرد استفاده کرد.
سرامیک ها نقطه ذوب بالایی دارند و در برابر حرارت بالا مقاوم هستند.
این ویژگی آنها را برای استفاده در مکان های گرم مانند آشپزخانه، شومینه و کوره های صنعتی مناسب می کند.
همچنین، سرامیک ها در برابر شوک های حرارتی نیز مقاوم هستند و می توان از آنها در ظروف پخت و پز استفاده کرد.
سرامیک ها به دلیل ساختار شیمیایی خود، در برابر خوردگی و زنگ زدگی مقاوم هستند.
این امر باعث می شود که آنها در برابر مواد شیمیایی، اسیدها و رطوبت مقاوم باشند.
به همین دلیل، سرامیک ها برای استفاده در مکان های مرطوب مانند حمام، دستشویی و استخر مناسب هستند.
سطح سرامیک ها صاف و غیر متخلخل است و به راحتی تمیز می شود.
این امر باعث می شود که آنها از نظر بهداشتی گزینه مناسبی باشند.
همچنین، سرامیک ها لک و کثیفی را به خود جذب نمی کنند و به راحتی با آب و شوینده تمیز می شوند.
سرامیک ها در طرح ها، رنگ ها و روکش های مختلف تولید می شوند.
این تنوع باعث می شود که آنها برای استفاده در دکوراسیون داخلی و خارجی مناسب باشند.
همچنین، سرامیک ها در طرح های سنتی، مدرن و فانتزی تولید می شوند و می توان از آنها برای ایجاد فضایی زیبا و دلنشین استفاده کرد.
سرامیک ها عایق الکتریکی هستند و جریان برق را هدایت نمی کنند.
این ویژگی آنها را برای استفاده در قطعات الکتریکی مانند خازن ها، ترانزیستورها و مدارهای مجتمع مناسب می کند.
1. اولین بار چه زمانی سرامیک ساخته شد؟
اولین شواهد تولید سرامیک مربوط به دوره نوسنگی (حدود 7000 سال قبل از میلاد) است.
2. در کدام دوره تاریخی سرامیک سازی در ایران به اوج خود رسید؟
سرامیک سازی ایران در دوره ساسانیان (224 تا 651 میلادی) به اوج خود رسید.
3. چه کسی سرامیک چینی را ابداع کرد؟
چینی‌ها در حدود 1000 سال قبل از میلاد سرامیک چینی را ابداع کردند.
4. در دوره رنسانس، کدام کشور مرکز تولید سرامیک بود؟
در دوره رنسانس، ایتالیا به مرکز تولید سرامیک تبدیل شد.
5. چه کسی لعاب‌کاری و نقاشی روی سرامیک را ابداع کرد؟
اولین بار صنعتگران ایرانی در دوره هخامنشیان (550 تا 330 قبل از میلاد) لعاب‌کاری و نقاشی روی سرامیک را ابداع کردند.
6. چه کسی روش‌های جدید تولید سرامیک مانند استفاده از کوره‌های گنبدی را ابداع کرد؟
صنعتگران ایرانی در دوره سلجوقیان (1040 تا 1157 میلادی) روش‌های جدید تولید سرامیک مانند استفاده از کوره‌های گنبدی را ابداع کردند.
7. چه کسی سرامیک‌های نفیس و زیبایی را با طرح‌ها و رنگ‌های متنوع در دوره صفویان تولید می‌کرد؟
صنعتگران ایرانی در دوره صفویان (1501 تا 1736 میلادی) سرامیک‌های نفیس و زیبایی را با طرح‌ها و رنگ‌های متنوع تولید می‌کردند.
8. چرا سرامیک ایرانی در طول تاریخ مشهور بوده است؟
سرامیک ایرانی در طول تاریخ به دلیل زیبایی، ظرافت و تنوع طرح و رنگ، در سراسر جهان مشهور بوده است.
