بررسی نحوه بتن ریزی دال های بتنی

نکات مهم در طراحی و اجرای دال‌های بتنی:

استفاده از مصالح با کیفیت بالا
طراحی دقیق با توجه به نوع کاربرد، دهانه‌ها و بارهای وارده
اجرای صحیح توسط افراد مجرب
عمل‌آوری مناسب بتن
مراقبت‌های بعد از اجرا
با رعایت این نکات می‌توان دال‌های بتنی با کیفیت بالا و بادوام ایجاد کرد.

نحوه بتن ریزی دال بتنی:

بتن ریزی دال بتنی فرآیندی چند مرحله ای است که شامل مراحل زیر می شود:

1. آماده سازی محل:

پاکسازی: محل مورد نظر برای بتن ریزی باید کاملاً از هرگونه زباله، نخاله و مواد اضافی پاک شود.
سطح بندی: سطح زمین باید صاف و تراز باشد. در صورت ناهموار بودن زمین، باید از خاک یا مصالح دیگر برای تراز کردن آن استفاده شود.
ایجاد زهکشی: در صورت نیاز، باید زهکشی مناسب برای محل بتن ریزی ایجاد شود تا از تجمع آب در زیر دال جلوگیری شود.

2. قالب بندی:

انتخاب قالب ها: نوع قالب ها به نوع دال، ضخامت آن و شرایط موجود در محل بستگی دارد. قالب های چوبی، فلزی و پلاستیکی متداول ترین نوع قالب ها برای دال های بتنی هستند.
نصب قالب ها: قالب ها باید به طور دقیق و تراز در محل خود نصب شوند و به طور مناسب مهار شوند تا از جابجا شدن آنها در حین بتن ریزی جلوگیری شود.
روکش قالب ها: برای جلوگیری از چسبیدن بتن به قالب ها، می توان از روغن قالب یا مواد دیگر استفاده کرد.

3.آرماتوربندی:

قرار دادن میلگردها: میلگردها و سایر آرماتورها باید طبق نقشه و با دقت در محل خود قرار داده شوند.
نوع آرماتور: نوع آرماتور، قطر و فاصله آنها به نوع دال، دهانه ها و بارهای وارده بستگی دارد.
اتصال آرماتورها: آرماتورها باید به طور مناسب به یکدیگر با استفاده از سیم مفتول یا جوشکاری متصل شوند تا از جابجا شدن آنها در حین بتن ریزی جلوگیری شود.

پیشنهاد مطالعه : جهت دسترسی به مجموعه ای از مقالات جامع در زمینه افزودنی های بتن کلیک نمایید.

4. بتن ریزی:

انتخاب بتن: بتن باید با توجه به نوع دال، عیار و مقاومت مورد نظر انتخاب شود.
مخلوط کردن بتن: بتن باید به طور کامل و یکنواخت مخلوط شود تا از کیفیت و کارایی آن اطمینان حاصل شود.
حمل بتن: بتن مایع باید به سرعت و با احتیاط به محل مورد نظر حمل شود تا از جدایی مصالح آن جلوگیری شود.
ریختن بتن: بتن مایع باید به طور یکنواخت و پیوسته در قالب ها ریخته شود. از ریختن بتن از ارتفاع زیاد خودداری کنید.
تراکم بتن: بتن تازه باید بلافاصله پس از ریختن با استفاده از ویبره بتن به طور کامل متراکم شود تا حباب های هوا از آن خارج شوند.

5. ویبره کردن:

هدف ویبره کردن: ویبره کردن بتن برای خارج کردن حباب های هوا از آن و افزایش تراکم و مقاومت بتن انجام می شود.
روش های ویبره کردن: ویبره کردن بتن می تواند با استفاده از ویبره دستی، ویبره برقی یا ویبره غوطه ور انجام شود.
مدت زمان ویبره کردن: مدت زمان ویبره کردن به ضخامت دال و نوع بتن بستگی دارد. به طور کلی، ویبره کردن باید تا زمانی که سطح بتن صاف و بدون حباب هوا شود، ادامه یابد.

6. عمل آوری:

محافظت از بتن: بتن تازه باید به مدت مناسب (معمولاً 28 روز) در شرایط مناسب رطوبت و دما نگهداری شود تا به طور کامل سفت و محکم شود.
روش های عمل آوری: روش های مختلفی برای عمل آوری بتن مانند پاشش آب، پوشاندن بتن با پلاستیک یا استفاده از مواد عمل آوری کننده وجود دارد.
اهمیت عمل آوری: عمل آوری مناسب بتن برای افزایش مقاومت و دوام آن ضروری است.

7. مراقبت های بعد از بتن ریزی:

حفاظت از دال بتنی: دال بتنی باید بعد از اتمام عمل آوری در برابر ضربه، بارگذاری و سایر عوامل مخرب محافظت شود.
باز کردن قالب ها: قالب ها بعد از اینکه بتن به مقاومت کافی رسید، با احتیاط باز می شوند.
نصب درزهای انبساطی: در صورت نیاز، درزهای انبساطی در دال بتنی نصب می شوند تا از ترک خوردن آن در اثر تغییرات دما جلوگیری شود.
سطح سازی دال: در صورت نیاز، سطح دال بتنی با استفاده از ماله کشی، سنگفرش یا سایر روش ها صاف و صیقلی

پیشنهاد مطالعه : برای کسب اطلاعات در مورد روان کننده بر پایه لیگنو و مقایسه ابرروان کننده کلیک نمایید.

انواع دال بتنی:

دال‌های بتنی را می‌توان بر اساس معیارهای مختلفی دسته‌بندی کرد، از جمله:

1. شکل:

دال تخت:رایج‌ترین نوع دال بتنی است که سطحی صاف و بدون شیب دارد
دال شیب‌دار:برای هدایت آب یا ایجاد زهکشی استفاده می‌شود.
دال قوسی:برای ایجاد اشکال منحنی یا برای عبور از دهانه‌های بزرگ استفاده می‌شود.

2. مقطع:

دال توپر:ضخامت یکسانی در تمام طول و عرض خود دارد.
دال توخالی:دارای حفره‌هایی در داخل خود است که می‌تواند وزن دال را کاهش دهد و از مصالح بتنی صرفه‌جویی کند.
دال ترکیبی: ترکیبی از دال توپر و توخالی است.

3. نسبت طول به عرض:

دال یک طرفه:طول آن به طور قابل توجهی بیشتر از عرض آن است و از تیرها یا ستون‌ها برای پشتیبانی در یک طرف خود استفاده می‌کند.
دال دوطرفه:طول و عرض آن تقریباً برابر است و از تیرها یا ستون‌ها برای پشتیبانی در دو طرف خود استفاده می‌کند.

4. روش اجرا:

دال بتنی پیش‌ساخته:در کارخانه تولید می‌شود و سپس به محل پروژه منتقل می‌شود.

دال بتنی برجا: در محل پروژه ساخته می‌شود.

5. کاربری:

دال بتنی سقف: به عنوان سقف برای ساختمان‌ها، خانه‌ها و سایر سازه‌ها استفاده می‌شود.
دال بتنی فونداسیون: به عنوان فونداسیون برای ساختمان‌ها، خانه‌ها، گاراژها و سایر سازه‌ها استفاده می‌شود.
دال بتنی کف: به عنوان کف برای ساختمان‌ها، خانه‌ها، گاراژها، پیاده‌روها و سایر سطوح استفاده می‌شود.
دال بتنی دیوار: به عنوان دیوار در ساختمان‌ها، خانه‌ها و سایر سازه‌ها استفاده می‌شود.
انتخاب نوع مناسب دال بتنی به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله نوع کاربرد، دهانه‌ها، بارهای وارده، شرایط موجود در محل و بودجه پروژه.

علاوه بر موارد ذکر شده، دال‌های بتنی را می‌توان با توجه به معیارهای دیگری مانند نوع آرماتور، نوع بتن، روش عمل آوری و غیره نیز دسته‌بندی کرد.

طراحی دال بتنی:

طراحی دال بتنی فرآیندی پیچیده است که شامل مراحل زیر می شود:

1. جمع آوری اطلاعات:

نوع دال: نوع دال (سقف، فونداسیون، کف، دیوار) باید مشخص شود.
ابعاد دال: طول، عرض و ضخامت دال باید تعیین شود.
بارهای وارده: تمام بارهای وارده بر دال (بارهای ثقلی، بارهای زنده، بارهای برف، بارهای باد) باید مشخص و برآورد شوند.
شرایط محل: شرایط خاک محل احداث دال باید بررسی شود.
مقررات ملی ساختمان: باید از آخرین مقررات ملی ساختمان مربوط به طراحی دال های بتنی آگاهی داشت.

2. انتخاب نوع دال:

نوع آرماتوربندی: نوع آرماتوربندی (یک طرفه یا دو طرفه) باید با توجه به دهانه ها و بارهای وارده انتخاب شود.
نوع بتن: عیار بتن باید با توجه به نوع دال، بارهای وارده و شرایط محیطی انتخاب شود.
نوع قالب بندی: نوع قالب بندی (چوبی، فلزی، پلاستیکی) باید با توجه به شکل و ابعاد دال انتخاب شود.

3. تحلیل و محاسبه:

محاسبه بارهای اکی والان: بارهای وارده بر دال باید به بارهای اکی والان در یک واحد طول تبدیل شوند.
محاسبه خمش: لنگرهای خمشی در دال باید با استفاده از روش های مختلف (مانند روش تیر ساده، روش تیر تکیه گاه گیردار، روش المان محدود) محاسبه شوند.
محاسبه برش: نیروهای برشی در دال باید محاسبه شوند.
محاسبه خیز: خیز مجاز دال باید با توجه به مقررات ملی ساختمان محاسبه شود.
طراحی آرماتور: آرماتورهای طولی، عرضی و برشی باید با توجه به لنگرهای خمشی، نیروهای برشی و خیز مجاز طراحی شوند.
طراحی اتصالات: اتصالات بین آرماتورها باید به طور مناسب طراحی شوند تا از انتقال بار بین آنها اطمینان حاصل شود.

4. ترسیم نقشه ها:

نقشه قالب بندی: نقشه قالب بندی باید با جزئیات کامل ترسیم شود.
نقشه آرماتوربندی: نقشه آرماتوربندی باید با جزئیات کامل ترسیم شود و محل، قطر و طول آرماتورها مشخص شود.
نقشه جزئیات: جزئیات مربوط به اتصالات، درزهای انبساطی و سایر موارد باید در نقشه های جداگانه ترسیم شوند.

5. بررسی و تأیید:

بررسی طرح توسط مهندس ناظر: طرح طراحی دال بتنی باید توسط مهندس ناظر بررسی و تأیید شود.
انجام اصلاحات: در صورت نیاز، باید اصلاحات لازم در طرح انجام شود.
نرم افزارهای طراحی دال بتنی:

نرم افزارهای مختلفی برای طراحی دال های بتنی وجود دارد که می توانند به مهندسان عمران در انجام محاسبات و ترسیم نقشه ها کمک کنند. برخی از این نرم افزارها عبارتند از:

ETABS
SAP2000
STAAD Pro
Autodesk Civil 3D

نکات مهم در طراحی دال بتنی:

دقت در محاسبات: دقت در انجام محاسبات و بررسی صحت آنها از اهمیت بالایی برخوردار است.
استفاده از مصالح با کیفیت: باید از مصالح با کیفیت بالا مانند بتن، میلگرد و قالب های مناسب استفاده شود.
اجرای دقیق طرح: طرح طراحی شده باید به طور دقیق توسط مجریان اجرا شود.
نظارت بر اجرا: باید بر اجرای عملیات ساختمانی نظارت کافی انجام شود تا از صحت انجام کار مطمئن شد.

مشکلات رایج در بتن ریزی دال و راه حل های آن:

در اینجا به برخی از مشکلات رایج در بتن ریزی دال و راه حل های آنها اشاره می کنیم:

1. ترک خوردگی:

علل:
خشک شدن زودهنگام بتن
نشست نامنظم زیر دال
بارگذاری بیش از حد
عدم وجود درزهای انبساطی
استفاده از میلگرد نامناسب

راه حل ها:
عمل آوری مناسب بتن
اجرای فونداسیون مناسب
طراحی دال برای تحمل بارهای وارده
نصب درزهای انبساطی در فواصل مناسب
استفاده از میلگرد با قطر و فواصل مناسب

2. جدایی سنگدانه ها:

علل:
مخلوط نامناسب بتن
ویبره کردن غلط
ریختن بتن از ارتفاع زیاد

راه حل ها:
طراحی مخلوط بتن با نسبت آب به سیمان مناسب
استفاده از مواد افزودنی مناسب
ویبره کردن بتن به طور کامل و یکنواخت
ریختن بتن در قالب ها به طور پیوسته

3. کرم خوردگی میلگرد:

علل:
نفوذ آب و یون های کلرید به بتن
کربناتاسیون بتن
پوشش نامناسب میلگرد با بتن

راه حل ها:
استفاده از بتن با مقاومت بالا در برابر نفوذ آب
استفاده از مواد افزودنی مناسب برای افزایش دوام بتن
پوشش مناسب میلگرد با بتن (حداقل 40 میلی متر)

 

4. ناهمواری سطح دال:

علل:
قالب بندی نامناسب
ویبره کردن غلط
ماله کشی نامناسب

راه حل ها:
استفاده از قالب های صاف و تراز
ویبره کردن بتن به طور کامل و یکنواخت
ماله کشی بتن توسط افراد ماهر

5. ضعف موضعی بتن:

علل:
حفره های هوا در بتن
عدم تراکم کافی بتن
وجود ناخالصی در بتن

راه حل ها:
استفاده از مواد افزودنی هوازدا
ویبره کردن کامل بتن
استفاده از مصالح با کیفیت بالا
علاوه بر موارد فوق، مشکلات دیگری نیز ممکن است در بتن ریزی دال رخ دهد، مانند:

نفوذ آب به داخل دال
یخ زدگی بتن
کنده شدن روکش بتن
زنگ زدگی میلگرد
برای جلوگیری از بروز این مشکلات، باید از مصالح با کیفیت بالا، روش های بتن ریزی صحیح و عمل آوری مناسب بتن استفاده شود. همچنین، نظارت دقیق بر مراحل مختلف بتن ریزی توسط افراد مجرب ضروری است.

در صورت بروز هرگونه مشکل در بتن ریزی دال، باید از یک متخصص بتن برای بررسی و رفع مشکل کمک گرفت.

بتن ریزی دال بدون ترک خوردگی:

ترک خوردن یکی از مشکلات رایج در دال های بتنی است که می تواند به زیبایی، عملکرد و دوام آنها آسیب برساند. برای جلوگیری از ترک خوردن دال های بتنی، باید در مراحل مختلف بتن ریزی، از جمله آماده سازی محل، قالب بندی، آرماتوربندی، بتن ریزی، ویبره کردن، عمل آوری و مراقبت های بعد از بتن ریزی، دقت و ظرافت زیادی به کار برد.

در اینجا به برخی از نکات کلیدی برای بتن ریزی دال بدون ترک خوردگی اشاره می کنیم:

1. آماده سازی محل:

سطح زمین باید صاف و تراز باشد.
خاک زیر دال باید به خوبی فشرده شود.
از زهکشی مناسب برای جلوگیری از تجمع آب در زیر دال استفاده شود.
2. قالب بندی:

از قالب های صاف و محکم استفاده کنید.
قالب ها را به طور دقیق تراز و مهار کنید.
از روغن قالب یا مواد دیگر برای جلوگیری از چسبیدن بتن به قالب ها استفاده کنید.
3. آرماتوربندی:

از میلگرد با کیفیت بالا و عیار مناسب استفاده کنید.
میلگردها را طبق نقشه و با دقت در محل خود قرار دهید.
از پوشش مناسب بتن برای میلگردها استفاده کنید (حداقل 40 میلی متر).
4. بتن ریزی:

از بتن با کیفیت بالا و عیار مناسب استفاده کنید.
مخلوط بتن را به طور کامل و یکنواخت مخلوط کنید.
بتن مایع را به سرعت و با احتیاط به محل مورد نظر حمل کنید.
بتن مایع را به طور یکنواخت و پیوسته در قالب ها ریخته شود.
از ریختن بتن از ارتفاع زیاد خودداری کنید.
5. ویبره کردن:

از ویبره مناسب برای تراکم کامل بتن استفاده کنید.
ویبره کردن را تا زمانی که سطح بتن صاف و بدون حباب هوا شود، ادامه دهید.
6. عمل آوری:

بتن تازه را به مدت مناسب (معمولاً 28 روز) در شرایط مناسب رطوبت و دما نگهداری کنید.
از روش های مناسب عمل آوری مانند پاشش آب، پوشاندن بتن با پلاستیک یا استفاده از مواد عمل آوری کننده استفاده کنید.
7. مراقبت های بعد از بتن ریزی:

از دال بتنی در برابر ضربه، بارگذاری و سایر عوامل مخرب محافظت کنید.
قالب ها را بعد از اینکه بتن به مقاومت کافی رسید، با احتیاط باز کنید.
در صورت نیاز، درزهای انبساطی در دال بتنی نصب کنید.
سطح دال را در صورت نیاز با ماله کشی، سنگفرش یا سایر روش ها صاف و صیقلی کنید.
علاوه بر نکات ذکر شده، موارد زیر نیز می تواند به جلوگیری از ترک خوردن دال های بتنی کمک کند:

استفاده از مواد افزودنی مناسب برای افزایش کارایی و دوام بتن
کنترل دمای بتن در حین و بعد از بتن ریزی
انجام آزمایشات لازم بر روی مصالح و بتن
نظارت دقیق بر مراحل مختلف بتن ریزی توسط افراد مجرب

نتیجه گیری:

یک سازه از چندین عنصر سازه ای مانند دیوارها، تیرها، ستون ها، پی ها، دال ها و غیره تشکیل شده است. در این میان، بلوک یک جسم مسطح با نسبت ارتفاع/طول یا عرض کم است. دال ها در فونداسیون ها و سقف های عریض مورد استفاده قرار می گیرند، سقف های یک طرفه و دو طرفه یکی از پرطرفدارترین مصالح مورد استفاده برای حمل بار هستند. امروزه از دال های مختلفی به عنوان مصالح سازه ای در ساختمان سازی و فولاد استفاده می شود.